Vì sao Tư tưởng Hồ Chí Minh trở thành nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam?

Ảnh minh họa

Từ thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn khẳng định, “chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, là kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng” .Điều đó xuất phát từ những lý do sau:
Một là, Tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng lý luận của cách mạng Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong bối cảnh nước mất, nhà tan, Người đã phải trải qua bao nỗi đắng cay, khổ cực của người dân nô lệ. Nhiều phong trào đấu tranh yêu nước chống thực dân Pháp của Nhân dân ta đã nổ ra, nhưng tất cả đều bị đàn áp đẫm máu và lần lượt thất bại. Hồ Chí Minh nhận thấy rằng, sở dĩ các phong trào đấu tranh kháng Pháp thất bại, là do thiếu con đường và phương pháp cách mạng đúng đắn, không phù hợp với thực tiễn lịch sử. Do đó, Người quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân. Tư tưởng đổi mới của Hồ Chí Minh được thể hiện trước hết ở sự lựa chọn hướng đi mới. Người không sang phương Đông “truyền thống”, mà đi sang phương Tây - nơi sinh ra chủ nghĩa thực dân, những kẻ áp bức các dân tộc thuộc địa, đồng thời cũng là nơi phát sinh ra những trào lưu tư tưởng cách mạng, điển hình là tinh thần tiến bộ của Cách mạng Pháp đòi “Tự do, bình đẳng, bác ái” cho con người.
Trải qua quá trình bôn ba tìm đường cứu nước đầy khó khăn, gian khổ, Hồ Chí Minh đã tiếp thu lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin - “Chiếc cẩm nang thần kỳ” chỉ ra con đường cách mạng giải phóng dân tộc và phát triển đất nước, đó là con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Mặc dù coi hệ thống lý luận cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin là cái “cẩm nang thần kỳ”, nhưng từ sự quan sát, nghiên cứu thực tiễn hoàn cảnh lịch sử của các nước thuộc địa, Người cho rằng, nhiều vấn đề lý luận của các nhà kinh điển đưa ra chỉ đúng đối với điều kiện Châu Âu, mà Châu Âu không phải là cả thế giới. Cho nên, Người đưa ra quan điểm cần phải nghiên cứu, bổ sung và phát triển lý luận tổng kết thực tiễn, để vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn.
Trên quan điểm đó, Hồ Chí Minh đã có sự nhìn nhận, bổ sung, phát triển lý luận và vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. Đó là các vấn đề lý luận về mối quan hệ giữa dân tộc và giai cấp; về mối quan hệ giữa cách mạng vô sản và cách mạng thuộc địa; về mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới. Đặc biệt là sự bổ sung và phát triển lý luận của Hồ Chí Minh về vấn đề xây dựng một chính đảng mác xít ở Việt Nam - một nước thuộc địa và phong kiến kém phát triển; về phương pháp tập hợp lực lượng, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc, xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất; về vấn đề xác định thời cơ và chớp thời cơ, phát động khởi nghĩa giành chính quyền...v.v. Đó là những quan điểm lý luận mới mẻ, không dễ được thừa nhận lúc bấy giờ, nhưng những quan điểm của Người đã được vận dụng, kiểm nghiệm bằng thực tiễn cách mạng và được khẳng định là hoàn toàn đúng đắn.
Thắng lợi của Cách mạng Tháng 8 năm 1945, sự ra đời của nhà nước Việt Nam – Nhà nước Dân chủ Cộng hòa đầu tiên ở Châu Á, là minh chứng sinh động về tính đúng đắn, sáng tạo, khoa học về tư duy cách mạng đổi mới và sáng tạo của Hồ Chí Minh trong cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam. Tư tưởng cách mạng sáng tạo của Người tiếp tục chỉ đạo, dẫn dắt dân tộc ta giành thắng lợi oanh liệt trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, để non sông thu về một mối, Bắc – Nam sum họp một nhà, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội.
Hai là, Tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng lý luận của công cuộc đổi mới ở Việt Nam
Theo Người, trong sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, xóa bỏ cái cũ, tức là xóa bỏ chế độ thực dân và phong kiến và mọi tàn tích của nó, để xây dựng chính quyền cách mạng và thành lập nhà nước của dân, do dân, vì dân. Đây là công việc cực kỳ to lớn, nặng nề, phức tạp và khó khăn. Vì vậy, Người căn dặn đội ngũ cán bộ cách mạng phải linh hoạt, sáng tạo, kiên trì, kiên định và kiên quyết, có kế hoạch tỉ mỉ, chu đáo, có phương châm, phương pháp phù hợp, mới có thể giành thắng lợi.
Quan điểm “cách mạng là đổi mới” của Người còn được thể hiện trong nhiều tác phẩm, bài viết như tác phẩm: “Sửa đổi lối làm việc”, “Đời sống mới” (1947); “Dân vận” (1949), đặc biệt là trong bản Di chúc (1965-1969). Các bài viết, bài nói của Hồ Chí Minh đã toát lên một hệ thống luận điểm có giá trị nền tảng và định hướng về đổi mới.
Thứ nhất, về bản chất và mục tiêu của đổi mới: Hồ Chí Minh chỉ rõ, bản chất của đổi mới là một cuộc cách mạng toàn diện “phá cái cũ đổi ra cái mới, phá cái xấu đổi ra cái tốt”[1]. “Đây là một cuộc chiến đấu chống lại những gì đã cũ kỹ, hư hỏng, để tạo ra những cái mới mẻ, tốt tươi”[2]. Mục tiêu “đổi mới” nhằm phục vụ sự phát triển đất nước, phục vụ Nhân dân.
Thứ hai, về triết lý đổi mới: đổi mới phải mang lại “ích nước, lợi dân”. Đó là chân lý phải hướng tới, Người nhấn mạnh: “Chân lý là cái gì có lợi cho tổ quốc, cho nhân dân. Cái gì trái với lợi ích của tổ quốc, của Nhân dân tức là không phải chân lý”[3].
Thứ ba, về phương châm đổi mới: “Việc gì có lợi cho dân, thì phải làm cho kỳ được. Việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”[4]. Đổi mới là sự nghiệp lâu dài, phức tạp, gian khổ; phải kiên định, kiên trì, kiên quyết, lựa chọn bước đi thích hợp, không nôn nóng chủ quan mới giành thắng lợi. Phương châm kế hoạch phải chuẩn bị chu đáo, tỉ mỉ, thực hiện chắc chắn.
Thứ tư, về nguyên tắc đổi mới: Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, đổi mới không phải là phủ định sạch trơn, mà là sự kế thừa và phát triển; cái cũ mà xấu thì phải bỏ, cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền phức thì phải sửa đổi cho hợp lý, cái gì cũ mà tốt thì phát triển thêm, cái gì mới mà hay thì phải làm.
Thứ năm, về lực lượng tiến hành đổi mới: Là dựa vào dân, sức mạnh của đổi mới là sức mạnh của nhân dân. Phải kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, theo tinh thần cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới.
Thứ sáu, về vai trò lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới: Đảng là linh hồn, là người lãnh đạo là nhân tố quyết định thắng lợi của công cuộc đổi mới. Đảng phải kịp thời nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và kinh nghiệm thế giới vào điều kiện cụ thể Việt Nam cho phù hợp; bổ sung những vấn đề chưa có trong lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin. Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền lãnh đạo đất nước, đại diện cho quyền lợi của dân tộc, Đảng phải luôn luôn có ý thức tự chỉnh đốn, tự đổi mới, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng, xứng đáng “là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân”.
Có thể nói, hệ thống quan điểm lý luận về đổi mới của Hồ Chí Minh được diễn đạt giản dị, dễ hiểu nhưng hàm chứa chiều sâu, tầm cao về trí tuệ thời đại và sự vận dụng linh hoạt lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin; sự kết hợp nhuần nhuyễn tinh hoa tri thức dân tộc và nhân loại vào thực tiễn cách mạng Việt Nam.
Ba là, Tư tưởng Hồ Chí Minh - nhân tố quyết định thắng lợi công cuộc đổi mới ở Việt Nam
Mùa Xuân năm 1975, đất nước Việt Nam đã được thống nhất, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên, việc khắc phục hậu quả nặng nề của các cuộc chiến tranh khốc liệt, kéo dài còn chưa hoàn thành, cuộc khủng hoảng nghiêm trọng của các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu và Liên Xô đã xảy ra, làm ảnh hưởng lớn, nhiều mặt đối với nước ta. Bên cạnh đó, sự bao vây cấm vận, chống phá của các thế lực thù địch trong và ngoài nước... làm cho tình hình kinh tế - xã hội nước ta vốn đã kiệt quệ, lại càng thêm khó khăn chồng chất.
Trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, những thử thách nghiệt ngã của lịch sử, Đảng nhận định: “Đối với nước ta, đổi mới càng là yêu cầu bức thiết, là vấn đề có tầm quan trọng sống còn”[5].
Báo cáo Chính trị của Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI khẳng định: “Muốn đổi mới tư duy, Đảng ta phải nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, kế thừa di sản tư tưởng và lý luận cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh”[6]. Với những thành tựu đạt được của đường lối đổi mới, đến Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VII (1991), từ tư duy đến hành động, Đảng ta đã quyết định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”[7] trong công cuộc đổi mới. Đó chính là sự quyết định đúng đắn, sáng suốt của Đảng.
Từ khi coi tư tưởng Hồ Chí Minh là một bộ phận cấu thành nền tảng tư tưởng của Đảng, công tác nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Từ Đại hội X đến Đại hội XII của Đảng đã ban hành các chỉ thị, hướng dẫn về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh và coi đó là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, góp phần xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Trải qua một chặng đường dài đầy gian nan nhưng cũng rất vẻ vang của sự nghiệp đổi mới, Đảng ta khẳng định: “Qua 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội; lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử”[8]. Cụ thể: “Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được duy trì ở mức khá cao; tiềm lực, quy mô và sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên. Các lĩnh vực xã hội, môi trường có nhiều tiến bộ. Đời sống nhân dân được cải thiện đáng kể. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng hệ thống chính trị được đặc biệt chú trọng, triển khai toàn diện, đồng bộ, hiệu quả…. vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao”[9]
Trong những nguyên nhân quyết định đến thắng lợi vĩ đại của công cuộc đổi mới đất nước, chính là có đường lối đúng đắn của Đảng, đó là kiên định nền tảng lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; sự vận dụng linh hoạt và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng Việt Nam trong điều kiện và hoàn cảnh mới. Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành động lực, nguồn sức mạnh to lớn để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, thử thách, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng và mọi nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.

Lê Minh Phượng
(Trường Chính trị tỉnh Kon Tum)

 Từ khóa: chí minh, sự nghiệp, tư tưởng, cách mạng, dân tộc, kết quả, hệ thống, vấn đề, cụ thể, chủ nghĩa, phát triển, trở thành, cơ bản, to lớn, tinh thần, sâu sắc, toàn diện, quan điểm, sáng tạo, tài sản, mãi mãi